.png)
“ Psikodrama, gerçeğin dramatizasyon ile yeniden keşfedilmesidir.”
Psikodrama, Jacob Levy Moreno’nun 20. yüzyılın başlarında geliştirdiği ve sosyometrik olarak isimlendirdiği bir eylem yöntemidir.
Psikodrama, dramatik yöntemlerle “hakikati” araştıran bilim olarak tanımlanabilir. Kişiler arası ilişkilerle ve iç dünyalarla ilgilenir. Bireylerin yaşadıkları sorunları yeniden ele alıp sorgulama ve sahneleme biçimi olarak tanımlanabilir. Bireyler bir grup ortamı içinde, diğerleriyle etkileşim içinde girdikleri rollerle, dolayısıyla kendileriyle ilgili farkındalık kazanırlar.
Psikodrama bireylere, dramatik canlandırmalar yoluyla, geçmiş ve güncel sorunlarını ve çatışmalarını ya da geleceğe dair beklenti, kaygı ve güçlüklerini ele alarak hazırlanma, başa çıkma becerilerini görme ve bunları deneme olanağını sağlar.
Moreno’ya göre insan, doğası gereği sosyal çevresiyle ve kosmosla ilişkiye girer. Sosyometrik anlayışa göre, çekme ve itme özelliği insanın sosyalleşmesinde en önemli kaynaklar ve güçlerdir. Moreno çekme ve itme gibi sosyal –duygusal güçlerin etkilerini göstermesinin (empati - transferans- tele )üç ana yolu olduğunu ileri sürer.
Empati, “kişinin kendi duygularını başkasına yansıtarak, onu bütünüyle anlaması durumu” dur. Empati, kişinin hem başkasının yerinde hem de başka bir kişi olarak kimliğinin farkında oluşunu içerir. Empati yapma yeteneği, psikodrama yapmanın en önemli koşuludur.
Transferans, tam olarak gerçeğe dayanmayan bir kişilerarası ilişki biçimidir. Aktarımlar, bireyin geçmiş yaşamındaki ilişki kişisine bilinçdışı saplaması nedeni ile oluşur ve çoğu zaman insanlar arası ilişkilerin bozulmasından sorumlu tutulur. Psikodramada transferans oyun şeklinde yaşamak ve grup içinden bilinçli olarak transferans taşıyıcılarını seçme olanağı vardır.
Tele, tek yönlü olan empatiden farklı olarak, iki ya da daha fazla bireyin iç dünyalarının karşılaşmasıdır. Bireyler arasında yaşanan gelişmiş ve sağlıklı bir ilişki biçimi olan tele sürecinde, bir an için bireyler birbirlerinin iç dünyalarını, o sırada nasıl hissettiklerini kendi içlerinde yaşarlar.
Moreno, insanın rol olanaklarını kullanamamasının yani yaşamak istediği rolleri yaşayamamasının sıkıntıya yol açacağını, cesaret ve güven duygusunun ise rolü yaşamakla gelişeceğini söyler. Rolü baskılamakla güven duygusu kaybolur, anksiyete ve regresyon ortaya çıkar.
Psikodrama, rol değiştirme sırasında yaşanan yoğun etkileşimler bireyin yeni durumları, yeni deneyimleri yaşayıp tanımasına yardım ederler.
Spontanlık, yeni bir duruma uygun, olumlu tepkiler vermek, ya da eski bir duruma yeni bir tepki vermektedir. Moreno’ya göre herkesin az veya çok kendisine ve dış dünyaya uyumunu sağlayan bir spontanlık potansiyeli vardır. Spontan olabilmek, geçmişle ilgili bağlardan kurtulmayı, yeterli oranda bağımsız, esnek olmayı ve kendini tanımayı gerektirir.
Eylem ise, kosmik bir olaydır ve varlığı insandan çok öncelerine dayanır. Moreno, eylemin insan yaşamındaki öneminden hareketle, insanların duygu ve düşüncelerini eylem halindeyken ifade edebilecekleri bir tedavi yöntemi geliştirmek istemiş ve böylece psikodrama ortaya çıkmıştır.
Yaratıcılık yeni bir ürün ortaya koymaktır. Moreno’ya göre insanlar kendileri ve çevreleri ile anlamlı, sevgiye dayanan, yaratıcı ilişkiler kurmazlarsa nevroz ortaya çıkar.
Psikodramanın temel yaklaşımı insanın spontanlık ve yaratıcılık kaynaklarını harekete geçirerek, onu, kendisi, toplum ve çevre için sorumluğunu alacak duruma getirmektedir. Psikodrama insanın katı davranışlarının yumuşak, esnek duruma gelmesine, özgür ve spontan olmasına, empati kurabilmesi ve sorumluluk alabilmesine, sosyal beceri kazanmasına olanak sağlar.
Psikodramada işlenen konu ve sorunlar bir zamanla sınırlı değildir, geçmiş, şimdi ve gelecekle ilgili olabilir. Aynı zamanda psikodrama, kendi kişisel gelişimizi, kendi problemlerimize farklı bakış açısıyla yaklaşma, kendimizi daha iyi anlayabilmemizi sağlar. Klasik bir psikodrama oturumu ortalama bir buçuk iki saat sürer, en uygun grup üyesi 8-10 arasıdır. Genel olarak 10-12 hafta aralığında devam edebilir.